Aktualnie najczęściej stosowana skala trudności zawiera 3 składowe:
- V (vertical) – trudności pionowych, wycenianych w 7 stopniach (1 najłatwiejszy, 7 najtrudniejszy),
- A (aquatique) – trudności wodnych, wycenianych w 7 stopniach,
- stopnia ryzyka i czasu akcji, wycenianych w 6 stopniach w cyfrach rzymskich I-VI; skala ta jest otwarta od góry.
Przykładowe oznaczenia: v3a1 III, v3v5 II, v3a4 V, itd.
Opis trudności pionowych i wodnych
STOPIEŃ TRUDNOŚCI | V – TRUDNOŚCI PIONOWE | A – TRUDNOŚCI WODNE |
1 BARDZO ŁATWO |
Brak miejsc do zjeżdżania na linie; w normalnych warunkach lina w ogóle nie jest potrzebna. Brak miejsc o trudnościach wspinaczkowych. |
Najczęściej brak wody lub woda bardzo spokojna. Odcinki do przepłynięcia tylko jako opcjonalne przejścia. |
2 ŁATWO |
Proste, łatwo dostępne miejsca zjazdowe; max. długość zjazdu 10 m. Łatwe i nieeksponowane miejsca wspinaczkowe. |
Do przepłynięcia odcinki o długości max. do 10 m w spokojnej wodzie. Łatwe skoki z wysokości max. do 3 m. Łatwe tobogany po łagodnie pochyłej powierzchni. |
3 ŚREDNIO TRUDO |
Trudności pionowe z nieznacznym przepływem wody. Proste, łatwo dostępne, niezależne od siebie miejsca zjazdowe; max. długość zjazdu 30 m. Stanowiska zjazdowe wygodne dla grupy osób. Potrzebne proste poręczowanie. Techniczne przejścia wymagające ostrożności, wymagana dobra technika poruszania się w terenie śliskim, niestabilnym, nierównym oraz w przepływającej wodzie. Nieeksponowane miejsca wspinaczkowe o trudnościach max. 3c, w których ewentualnie wymagane będzie użycie liny. |
Do przepłynięcia odcinki o długości max. do 30 m w spokojnej wodzie. Przejścia w wodzie o nieznacznym nurcie. Łatwe skoki z wysokości od 3 do 5 m. Długie tobogany po średnio pochyłej powierzchni. |
4 CAŁKIEM TRUDNO |
Trudności pionowe z nieznacznym lub średnim przepływem wody, której napór może powodować problemy z utrzymaniem równowagi i ewentualnym zatrzymaniem się i zablokowaniem liny. Trudno dostępne miejsca zjazdowe; długości zjazdów Zjazdy z wygodnymi stanowiskami pośrednimi. Potrzebna znajomość technik zapobiegających tarciu liny. Potrzebne skomplikowane poręczowanie, przebiegi zjazdów lub miejsce lądowania niewidoczne ze stanowisk zjazdowych, lądowanie w głębokiej wodzie. Miejsca wspinaczkowe eksponowane i wymagające o trudnościach max. 4c lub A0; i/lub wymagane zastosowanie asekuracji. |
Dłuższe pobyty w wodzie, podczas których traci się dużo ciepła i energii. Średni nurt. Łatwe skoki z wysokości od 5 do 8 m. Trudne skoki z trudnościami na wybiciu lub lądowaniu, Szerokie syfony o długości i/lub głębokości max. 1 m. Bardzo długie albo bardzo strome tobogany.
|
5 TRUDNO
|
Trudności pionowe ze średnim lub silnym przepływem wody trudne do pokonania; wymagane umiejętności właściwego wyboru toru zjazdu oraz absolutne opanowanie utrzymania równowagi. Pośrednie stanowiska zjazdowe trudne i wymagające. Podczas zjazdu pokonywanie trudności wodnych (misy wodne). Zjazdy po śliskich powierzchniach lub z przeszkodami. Wypięcie się z liny zjazdowej w trudnych warunkach (w pozycji pływającej). Miejsca wspinaczkowe eksponowane i wymagające o trudnościach max. 5c lub A1. |
Dłuższe przebywanie w wodzie, bardzo wychładzające. Poruszanie się w całkiem silnym nurcie; problemy z wpłynięciem Problemy z białą wodą (odwoje, wiry, fale, podmycia, cofki), Łatwe skoki z wysokości od 8 do 10 m. Trudne skoki z trudnościami na wybiciu lub lądowaniu, Szerokie syfony o długości i/lub głębokości max. 2 m. |
6 BARDZO TRUDNO
|
Trudności pionowe z silnym lub bardzo silnym przepływem wody. Długie wodospady. Trudne do pokonania stanowiska zjazdowe; wymagane umiejętności właściwego wyboru toru zjazdu oraz absolutne opanowanie utrzymania równowagi. Zakładanie stanowisk w trudnych miejscach z wykorzystaniem naturalnych punktów (np. zaklinowane bloki skalne itp.). Trudno dostępne stanowiska zjazdowe (potrzebne skomplikowane poręczowanie). Zjazdy po bardzo śliskich powierzchniach lub po bardzo niestabilnych/ lub zjazdy bardzo niestabilne. Lądowanie w bardzo turbulentnych miejscach. Miejsca wspinaczkowe eksponowane i wymagające o trudnościach max. 6a lub A2. |
Poruszanie się w silnym nurcie; problemy z wpłynięciem i z wypłynięciem z silnego nurtu oraz z pokonaniem uderzającej wody.Duże problemy z białą wodą (odwoje, wiry, fale, pomycia, cofki, które mogą nas przytrzymać na dłużej.Łatwe skoki z wysokości od 10 do 14 m. Trudne skoki z trudnościami na wybiciu lub lądowaniu, Szerokie syfony o długości i/lub głębokości max. 3 m. Techniczne wymagające syfony z ewentualnym nurtem |
7 SKRAJNIE/EKSTREMALNIE TRUDNO I BARDZO WYMAGAJĄCO
|
Trudności pionowe z silnym lub ekstremalnie silnym przepływem wody. Bardzo długie wodospady. Bardzo trudne dostępne stanowiska zjazdowe; wymagane umiejętności dokładnego wyboru toru zjazdu, perfekcyjnego zaporęczowania oraz absolutne opanowanie utrzymania równowagi. Podczas zjazdów na linie bardzo ograniczone pole widzenia; dużo przeszkód. Zjazdy i lądowanie w miejscach wyjątkowo turbulentnych. Potrzebne umiejętności kontroli oddechu; miejsca do przenurkowania. Eksponowane miejsca wspinaczkowe o trudnościach większych niż 6a lub A2. |
Poruszanie się w silnym nurcie; ekstremalnie duże problemy z wpłynięciem i z wypłynięciem z silnego nurtu oraz z pokonaniem uderzającej wody.Bardzo duże problemy z białą wodą (odwoje, wiry, fale, pomycia, cofki), które mogą nas przytrzymać na dłużej.Łatwe skoki z wysokości max. do 14 m. Trudne skoki z trudnościami na wybiciu lub lądowaniu, Szerokie syfony o długości i/lub głębokości max. 3 m. Techniczne wymagające syfony z nurtem, |
(na podst. Bianci L. & Schenone R. 2010. Canyoning. Nel Distretto Turistico Dei Laghi Monti E Valli. 112p)
Ogólna ocena ryzyka i czasu akcji:
wysiłek fizyczny, całkowity czas trwania (dojście, zejście i powrót), bezpieczne miejsca w kanionie (poza wodą), bezpieczne drogi ucieczki z kanionu.
STOPIEŃ |
CAŁKOWITY CZAS TRWANIA | BEZPIECZNE MIEJSCA | BEZPIECZNE DROGA UCIECZKI |
I | < 2 h | zawsze i wszędzie | możliwa wszędzie |
II | 2 -4 h | < 15 min | < 30 min |
III | 4 – 8 h | < 30 min | < 1 h |
IV | 8h – 1 dzień | < 1 h | < 2 h |
V | 1 – 2 dni | < 2 h | < 4 h |
VI | > 2 dni | > 2 h | > 4 h |
(na podst. Nizzola A. & Nizzola L. 2010 Eldorado Ticino. The Best collection of canyons in south Switzerland; 416p)