Techniki instalacji lin w stanowisku zjazdowym

Uwaga!

Niniejsze opracowanie stanowi jedynie materiały uzupełniające do szkoleń prowadzonych przez wykwalifikowanych instruktorów.

Nie jest to podręcznik do samodzielnej nauki. Nieumiejętne stosowanie zawartych tu technik może stanowić zagrożenie dla Waszego życia lub zdrowia.

 

Spis treści

Układy sztywne

Wyblinka na HMS

HMS wpięty w węzeł ósemka

Lina podwójna

Układy z możliwością wydawania liny

Półwyblinka – stanowisko z punktów połączonych

Półwyblinka – stanowisko z punktów rozdzielonych

Ósemka podwieszana – stanowisko z punktów połączonych

Ósemka podwieszana – stanowisko z punktów rozdzielonych

Tamponada – stanowisko z punktów rozdzielonych

Tamponada – stanowisko z punktów połączonych

Wypuszczanie z ciała

 

Układy sztywne

Układ sztywny, to taki układ liny w stanowisku zjazdowym, który nie daje możliwości zmiany długości liny pod obciążeniem w trakcie zjazdu. Do budowy układu sztywnego wykorzystujemy zwykle karabinek i węzeł ósemka lub wyblinka. Wersji minimalistycznej możemy zawiązać sam węzeł ósemka. Warunkiem prawidłowego działania jest przełożenie liny przez ogniwo lub ring o dostatecznie małej średnicy.

Możemy stosować wyłącznie w przypadkach kiedy:

– zjazdy odbywają się poza linią spadku wody,

– miejsce lądowania jest suche lub płytkie, widoczne ze stanowiska zjazdowego i możemy precyzyjnie określić niezbędną długość liny do zjazdu,

– na całej długości zjazdu nie dochodzi do punktowego kontaktu liny ze skałą, który może grozić jej przetarciem.

Jeśli dowolny warunek z powyższych jest niespełniony bezwzględnie rezygnujemy z instalacji układu sztywnego.

Stosowanie układów sztywnych ograniczamy do minimum i specyficznych przypadków, ponieważ zysk czasowy przy instalacji tego typu stanowisk w stosunku do układów z możliwością wydawana liny jest niewielki, natomiast komfort zjeżdżających będzie gorszy. Potencjalne działania autoratownicze przy układach sztywnych będą też zdecydowanie bardziej skomplikowane.

 

Wyblinka na HMS

D:olodokiKK_PZAKK-linowefotoDSC_4030.JPG

D:olodokiKK_PZAKK-linowefotoDSC_4018.JPG

Zalety: szybkość wiązania, małe zużycie liny

Wady: możliwość zaciskania się węzła na karabinku, co utrudnia szybkie wywiązanie, zwłaszcza w przypadku cienkich lin.

Uwagi:

  • dla zabezpieczenia przed potencjalnym, groźnym w skutkach, wpięciem się zjeżdżającego do niewłaściwej części liny można karabinek HMS (na którym zawiązana jest półwyblinka) wpiąć do stanowiska (łańcuch, ring).
  • przed deporęczowaniem karabinek koniecznie zakręcamy w celu zabezpieczenia przed przypadkowym wpięciem w obce elementy.

 

HMS wpięty w węzeł ósemka

D:olodokiKK_PZAKK-linowe_MG_4855.JPG

D:olodokiKK_PZAKK-linowe_MG_4857.JPG

D:olodokiKK_PZAKK-linowefotoDSC_4025.JPG

D:olodokiKK_PZAKK-linowefotoDSC_4023.JPG

Zalety: prostota i łatwość wiązania, węzeł jest łatwiejszy do rozwiązania po usunięciu karabinka,

Wady: zwiększenie gabarytów ściąganego węzła i jego przypadkowe zaklinowanie przy deporęczowaniu

Uwagi:

  • ucho ósemki powinno być możliwie małych rozmiarów, a sam węzeł właściwie złożony i zaciśnięty,
  • dla zabezpieczenia przed potencjalnym groźnym w skutkach, wpięciem się zjeżdżającego do niewłaściwej części liny można karabinek HMS (na którym zawiązana jest ósemka) wpiąć do stanowiska (łańcuch, ring). Osoba deporęczująca musi pamiętać wtedy o jego wypięciu przed rozpoczęciem zjazdu,
  • karabinek koniecznie zakręcamy przed deporęczem w celu zabezpieczenia przed przypadkowym wpięciem w obce elementy.

 

Lina podwójna

Specyficznym przykładem układu sztywnego jest zjazd na linie podwójnej.

Zastosowanie tej techniki w praktyce ograniczamy do deporęczowania w miejscach gdzie istnieje duże ryzyko zaklinowania liny przy jej ściąganiu. Są to najczęściej pionowe szczeliny z zblokowanymi głazami czy drewnem. Warto do zjazdu zastosować wtedy jedną długą linę o długości minimum dwukrotnej wysokości zjazdu. Unikamy wtedy jakichkolwiek węzłów, które zwiększają ryzyko ich zaklinowania przy ściąganiu liny.

E:c2_MG_5777.JPG

Zastosowanie liny o długości co najmniej dwukrotnej wysokości zjazdu (brak węzłów) minimalizuje ryzyko zklinowania liny przy deporęczu w miejscach problematycznych.

E:c2_MG_5781.JPG

W przypadku kiedy zjeżdżamy z dwóch podobnych żył połączonych węzłem, deporęczujący – dla łatwego określenia po zjeździe żyły służącej do deporęczu – może wpiąć w nią lonża.

Ograniczeniem tej metody są zjazdy w dużej wodzie, kończące się w basenach z turbulentnym przepływem (biała woda). Technika ta stwarza ryzyko utonięcia – wynika to bezpośrednio z trudności powstających przy próbie wypięcia się z liny po zakończeniu zjazdu.

Zjazd na linie podwójnej możemy zakładać w sposób, gdzie jeden koniec liny kończy się nad lustrem wody. Pozostała część liny posłużyć może do wyciągnięcia deporęczującego z wody przez pozostałych członków zespołu po zakończeniu zjazdu i wypadnięciu krótszej żyły z przyrządu zjazdowego.

 

Układy z możliwością wydawania liny

Układ taki polega na instalacji liny w stanowisku w sposób umożliwiający w dowolnej chwili, a w szczególności pod obciążeniem, odblokowanie liny i opuszczenie zjeżdżającego do podstawy zjazdu przez osobę obsługującą stanowisko (operatora).

Warunkiem koniecznym dla wykonania tych czynności jest posiadanie liny o długości większej niż wysokość zjazdu.

Układy z możliwością wydawania liny są niezbędne przy poręczowaniu w sytuacjach, kiedy:

– zjazdy odbywają się przy kontakcie z wodą lub miejsce lądowania znajduje się w głębokiej wodzie,

– miejsce lądowania nie jest widoczne ze stanowiska zjazdowego i nie możemy precyzyjnie określić niezbędnej długości liny do zjazdu, tak aby koniec liny po dojeździe zjeżdżającego do lustra wody nie znajdował się pod jej powierzchnią,

– sytuacji gdy w linii zjazdu dochodzi do tarcia liny o ostre krawędzie.

Linę wydawać możemy zasadniczo dwoma sposobami. Pierwszy polega na wpięciu przyrządu do odcinka służącego do deporęczu tzw. „tamponada”. W tej konfiguracji przyrząd na którym odpowiednio zapętlona jest lina opiera się o punkt centralny stanowiska lub wyżej położony punkt stanowiska rozdzielonego.

Drugim rodzajem układu jest wpięcie przyrządu w linę zjazdową pomiędzy punkt centralny stanowiska, a zjeżdżającego.

 

UWAGA: przed rozpoczęciem poręczowania zawsze upewniamy się czy koniec liny jest dowiązany do kit-boule’a!

Lina powinna być dowiązana do bocznej pętli węzłem zabezpieczonym przed rozwiązaniem (skrajny tatrzański zabezpieczony kluczką lub yosemite).

 

Półwyblinka – stanowisko z punktów połączonych

Zalety: prostota, wymagane jest posiadanie jedynie karabinka HMS

Wady: skręcanie liny, blokowanie układu wymaga zawiązania dwóch węzłów, skrócenie liny o kilka metrów jest pracochłonne i w praktyce wymaga likwidacji półwyblinki i potem ponownego jej zawiązania

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4740.JPG

Przez punkt centralny stanowiska przeplatamy i przeciągamy wymagany odcinek liny, do punktu dopinamy karabinek HMS na którym wiążemy półwyblinkę.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4742.JPG

Sposób wypuszczania liny w tym układzie.

Zwracamy uwagę iż karabinek HMS nie może blokować swobodnego przesuwania się liny w ringu.

Blokowanie

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4744.JPG

Zablokowanie liny w stanowisku z punktów połączonych realizujemy przy użyciu węzła flagowego.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4745.JPG

Węzeł flagowy możemy zabezpieczyć poprzez spięcie powstałej pętli karabinkiem do ringa lub liny zjazdowej.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4749.JPG

 Najprościej jednak z powstałej pętli zawiązać kluczkę wokół liny zjazdowej.

 

Półwyblinka – stanowisko z punktów rozdzielonych

Zalety: szybkość instalacji, sposób konfiguracji dowolnych dwóch niezależnych punktów (warunkiem koniecznym jest posiadanie dostatecznie długiej pętli lub ekspresa służących do połączenia punktów)

Wady:

– skręcanie liny,

– przy wypuszczaniu musimy wcześniej przeciągnąć linę przez obydwa ringi

– jeżeli półwyblinka opiera się o skałę uniemożliwia nam to szybkie i płynne wydawanie liny

– pracochłonne blokowanie układu

– skrócenie odcinka zjazdowego o kilka metrów jest pracochłonne i praktycznie wymaga likwidacji półwyblinki i ponownego jej zawiązania

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex6_MG_4909.JPG

Linę zjazdową przewlekamy przez obydwa ringi stanowiskowe i wydajemy odpowiednią ilość liny

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex6_MG_4910.JPG

Obydwa ringi spinamy ekspresem tak aby karabinek HMS znalazł się na dolnym ringu. Wpięte karabinki nie mogą blokować liny w ringach.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex6_MG_4931.JPG

Na karabinku HMS wiążemy półwyblinkę analogicznie jak w konfiguracji w stanowisku z punktami połączonymi.
Przy wypuszczaniu w tej konfiguracji istotne jest wybranie zapasu liny z kit-boule’a przez ringi.

Blokowanie

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex6_MG_4929.JPG

Sposób blokowania jest analogiczny jak w poprzedniej metodzie – flagowy zabezpieczony kluczką.

 

Ósemka podwieszana – stanowisko z punktów połączonych

Zalety: prostota, łatwa budowa stanowiska, szybkie skracanie liny pomiędzy zjeżdżającymi, mała tendencja do przypadkowego blokowania się liny.

Wady: wymaga dodatkowej ósemki do poręczowania, skręcanie liny.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4953.JPG

Przez ring centralny przewlekamy odpowiednią ilość liny.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4955.JPG

Dopinamy do punktu centralnego karabinek HMS z dopiętą do niego za duże ucho ósemkę. 

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4956.JPG

Linę od strony zjeżdżającego oplatamy o mniejsze ucho ósemki. Zwracamy uwagę iż karabinek HMS nie może blokować liny w ringu.

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4961.JPG

Sposób wypuszczania liny.
Układ ten ma najmniejszą tendencję do przypadkowego blokowania się liny w stanowisku.

Blokowanie

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4959.JPG

Do zablokowania układu linę wychodzącą z kit-boula przeplatamy w ósemkę równolegle do wplecionej wcześniej liny.

W przypadku dodatkowych manewrów na stanowisku układ warto zabezpieczyć przed przypadkowym odblokowaniem poprzez wpięcie dodatkowego ekspresa w mniejsze ucho ósemki. Po obciążeniu stanowiska powiniśmy mieć możliwość jego swobodnego wypięcia.

 

Ósemka podwieszana – stanowisko z punktów rozdzielonych

Zalety: łatwa budowa stanowiska, szybkie skracanie liny pomiędzy zjeżdżającymi, mała tendencja do przypadkowego blokowania się liny przy połogich stanowiskach

Wady: wymaga dodatkowej ósemki do poręczowania i ekspresa z zakręcanymi karabinkami, skręcanie liny,

Uwagi: w przypadku kiedy odległość między punktami jest większa niż zasięg ekspresa musimy zamiast niego użyć dłuższej pętli

E:linowex8DSC_4820.JPG

Rozdzielone punkty należy połączyć.

E:linowex8DSC_4822.JPG

Najprościej do tego celu użyć ekspresu wyposażonego w dwa zakręcane karabinki, w tym jeden typu HMS.

E:linowex8DSC_4824.JPG

Do górnego karabinka dopinamy kit-boule z liną zjazdową.

E:linowex8DSC_4825.JPG

Przewlekamy niezbędną ilość liny przez obydwa punkty zjazdowe. Lina musi przesuwać przez ringi swobodnie, a karabinki nie mogą jej blokować

E:linowex8DSC_4826.JPG

Do karabinka HMS z ekspresu dopinamy za duże ucho ósemkę zjazdową.

E:linowex8DSC_4828.JPG

Linę wplatamy przez ósemkę. Przed rozpoczęciem zjazdu warto upewnić się czy lina wychodzi ze stanowiska płynnie i nie blokuje się po obciążeniu w kierunku zjazdu.

Blokowanie

E:linowex8DSC_4829.JPG

Blokowanie realizujemy przewlekając linę wychodzącą z kit-boule’a przez ósemkę równolegle do pierwszej żyły.

E:linowex8DSC_4831.JPG

W przypadku dodatkowym manewrów na stanowisku dla zwiększenia bezpieczeństwa możemy wpiąć w mniejsze ucho ósemki dodatkowy karabinek, dopinając go do jednej z żył.

E:linowex8DSC_4834.JPG

Alternatywnym sposobem zabezpieczenia blokady jest ponowne krzyżujące się przeplecenie liny z kit-boula przez ósemkę

E:linowex8DSC_4835.JPG

Metoda ta sprawdza się jednak przy cieńszych i bardziej miękkich linach.

 

Tamponada – stanowisko z punktów rozdzielonych

Zalety: prostota, szybkość instalacji, po zablokowaniu liny w ósemce nie wymaga dodatkowych czynności do deporęczu,

Wady: wymaga dodatkowej ósemki do poręczowania, częste przypadkowe blokowanie się liny na połogich stanowiskach, przy skracaniu liny pomiędzy zjeżdżającymi wymaga ponownego wplecenia ósemki w linę co grozi jej przypadkową utratą

E:linowex8DSC_4836.JPG

Do niższego z punków dopinamy kit-boule z liną zjazdową

E:linowex8DSC_4837.JPG

Niezbędną ilość liny przeplatamy przez obydwa ringi stanowiskowe zaczynając od górnego. Zwracamy uwagę by lina przesuwała się swobodnie i nie blokowała o karabinek wpięty w niższy punkt

E:linowex8DSC_4844.JPG

W linę wychodzącą z kit-boule do ringa wplatamy ósemkę. Stanowisko jest gotowe do wypuszczania.

Przed rozpoczęciem zjazdu warto upewnić czy lina wychodzi ze stanowiska płynnie i nie blokuje się po obciążeniu w kierunku zjazdu.

Blokowanie

E:linowex8DSC_4851.JPG

Blokowanie realizujemy poprzez ponowne krzyżowe przeplecenie liny wychodzącej z kit-boule’a przez ósemkę.

E:linowex8DSC_4852.JPG

Po zaciągnięciu lina jest zablokowana w ósemce.

E:linowex8DSC_4853.JPG

Odblokowanie układu powinno być możliwe także po obciążeniu liny przez zjeżdżającego

E:linowex8DSC_4854.JPG

Dla zwiększenia bezpieczeństwa i wyeliminowania ryzyka wpięcia się kolejnego zjeżdżającego w niewłaściwy odcinek liny możemy ósemkę z zablokowaną w niej liną wpiąć ekspresem lub dodatkowym karabinkiem w stanowisko zjazdowe.

 

Tamponada – stanowisko z punktów połączonych

Zalety: prostota, szybkość instalacji, po zablokowaniu liny w ósemce nie wymaga dodatkowych czynności do deporęczu,

Wady: wymaga dodatkowej ósemki do poręczowania, częste przypadkowe blokowanie się liny na połogich stanowiskach, przy skracaniu liny pomiędzy zjeżdżającymi wymaga ponownego wplecenia ósemki w linę, co grozi jej przypadkową utratą

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4947.JPG

Po wpięciu kit-boula przewlekamy niezbędną ilość liny przez punkt centralny stanowiska

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4949.JPG

Linę wychodzącą z kit-boule do ringa przeplatamy przez ósemkę

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4948.JPG

Konfiguracja gotowa do wypuszczania.

Przed rozpoczęciem zjazdu warto upewnić się czy lina wychodzi ze stanowiska płynnie i nie blokuje się przypadkowo po obciążeniu w kierunku zjazdu.

Blokowanie

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4950.JPG

Blokowanie realizujemy poprzez ponowne krzyżowe przeplecenie liny wychodzącej z kit-boule’a przez ósemkę

C:UsersBukownoDesktopKK-linowex4_MG_4952.JPG

Dla zwiększenia bezpieczeństwa i wyeliminowania ryzyka wpięcia się kolejnego zjeżdżającego w niewłaściwy odcinek liny możemy ósemkę z zablokowaną w niej liną wpiąć ekspresem lub dodatkowym karabinkiem w stanowisko zjazdowe.

 

Wypuszczanie z ciała

Wypuszczanie z ciała realizujemy zwykle w przypadkach kiedy stanowisko zjazdowe znajduje się bardzo wysoko lub w miejscach niewygodnych dla osoby wypuszczającej linę, czyli „operatora”. Wypuszczanie odbywa się zwykle z przyrządu zjazdowego operatora wpiętego do jego uprzęży.

W chwili kiedy osoba zjeżdżająca kończy zjazd lina jest gwałtownie odciążana – grozi to utratą równowagi przez operatora na stanowisku. Dlatego też operator obowiązkowo powinien być wpięty lonżem do stanowiska lub innego stałego punktu. Jeśli długość lonża na to nie pozwala możemy go przedłużyć dodatkową pętlą, pod warunkiem, iż nie będzie ona tarła o wypuszczaną linę.

E:c3IMG_6870.CR2-001.jpg

E:c3IMG_6874.CR2-001.jpg

Z lewej operator wpięty do stanowiska lonżem wydłużonym taśmą, z prawej osoba zjeżdżająca.

Ponieważ metoda ta nie jest komfortowa dla operatora, ani dla zjeżdżającego, rozwiązanie to stosujemy zwykle w ostateczności.